آغاز به نام خداوند جان و خرد
انتشار«ایران‌نامه» که اکنون نخستین شماره آن از نظر خوانندگان ارجمند می‌گذرد. پاسخی است به نیاز زمان ما،از طرف کسانی که پاسداری از فرهنگ ایران زمین و ترویج آن را وظیفه اساسی خود می‌شمارند. هدف ما آن است که در حد امکان، حاصل تحقیقات و تتبعات دانشمندان و صاحب‌نظران ایرانی را در رشته‌های مربوط به زبان و ادب فارسی و فرهنگ غنی ایران در این مجله چاپ کنیم و در سراسر جهان به دست محققان و علاقه‌مندان برسانیم تا بدین ترتیب خلائی را که در چند سال اخیر به سبب تعطیل اکثریت قریب باتفاق مجله‌های تحقیقی در ایران بوجود آمده است جبران نماییم.
روزگاری بود که مطالعات و تحقیقات مربوط به ایران در زمینه زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ ایران در انحصار دانشمندان اروپایی بود، و ایشان نیز نتیجه پژوهشهای خود را در چند مجله معتبر که به مطالعات آسیایی یا شرق‌شناسی اختصاص داشت در اروپا چاپ می‌کردند.این شیوه، بی‌استثنا در تمام دوران قاجاریه، که با اوج مطالعات و فعالیت‌های شرق‌شناسان اروپایی مقارن بود، ادامه داشت. زیر آن سال‌ها ایرانیان نه براستی از«ایران» و فرهنگ و تمدن کهنسال وطن خود چیزی می‌دانستند، و نه با اسلوب نقد و تحقیق علمی آشنا بودند.اما رفت‌وآمد با اروپا که از اواسط دوره قاجاریه آغاز گردیده بود، کم و بیش برخی از ایرانیان هوشیار و آگاه و دلسوز را در زمینه‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با حقایقی آشنا ساخت و که تا آن زمان جامعه ایرانی از آن بکلی بی‌خبر بود. «انقلاب مشروطیت» در سال (۱۲۸۵-۱۳۲۴ هجری قمری) یکی از نتایج بسیار مهم این آشنایی و بیداری مردم بود. در ضمن در همین سال‌ها بود که افراد معدودی از ایرانیان نیز با آثار ادبی و دیگر نوشته‌های اروپایی آشنا شدند.
و سپس در دوران پهلوی (۱۳۰۴-۱۳۵۷) برای نخستین بار، مطالعات و تحقیقات مربوط به گذشته ایران، و تجلیل از بزرگان علم و ادب ایران زمین بصورت علمی مورد توجه قرار گرفت و با برگزاری «هزاره فردوسی» در سال ۱۳۱۳ با حضور دانشمندان ایرانی و خارجی در تهران گام اساسی در این راه برداشته شد.از طرف دیگر در دو دهه اول این دوره تنی چند از ادیبان و محققان نامدار ایرانی نیز که با نقد و تحقیق علمی به شیوه اروپایی آشنا گردیده بودند،خود مستقلا در موضوعهای ادبی و تاریخی به تحقیق پرداختند. ولی حقیقت آن است که تا آن زمان قلمرو تحقیق در زمینه مسائل مربوط به ایران همچنان در دست خارجیان بود. زیرا هم عده محققان واجد شرایط در ایران انگشت شمار بود، و هم وسایل تحقیق و تتبعه در داخل ایران فراهم نبود.اما از دهه سوم دوره مورد بحث به بعد تحقیقات مربوط به زبان و ادب فارسی و فرهنگ و تمدن ایران بیش از پیش در ایران مورد توجه قرار گرفت. تأسیس دانشگاهها، مؤسسات تحقیقی، کتابخانه‌ها، موزه‌ها در نقاط مختلف کشور، برگزاری کنگره‌ها و مجالس بحث علمی و ادبی درباره بزرگان علم و ادب ایران، و نیز حضور دانشمندان و محققان ادبی ایرانی در مجامع بین المللی، بر رونق مطالعات و تحقیقات مربوط به ایران، در داخل ایران افزود. در همین دوره بود که عده قابل توجهی از محققان ایرانی، با برخورداری از امکانات موجود در ایران و با بکار بردن شیوه تحقیق علمی، در زمینه‌های متنوع فرهنگ ایران: زبان و ادب فارسی، باستانشناسی، تاریخ، هنر، جغرافیا، جغرافیای تاریخی و کتاب‌شناسی و نظایر آن به پژوهش پرداختند و توجه محافل علمی و شرق‌شناسی جهان را به خود جلب کردند. حاصل تحقیقات این نسل از محققان ایرانی، که خوشبختانه اکثر ایشان هنوز در ایران و خارج از ایران به تحقیق و تتبع سرگرمند، در آن سال‌ها بصورت کتاب یا مقالاتی که در مجله‌های تحقیقی در ایران چاپ می‌شد در سراسر جهان در اختیار اهل فن قرار می‌گرفت، آثار ارجمندی که وجود آنها اکنون در کتابخانه‌های بزرگ دنیا موجب سرافرازی هر ایرانی است.
امروز به قول ابوالفضل بیهقی روزگار از لونی دیگرست. زیرا خارجیان کماکان به تتبعات و تحقیقات خود در زمینه‌های مختلف ایران‌شناسی مشغولند و نتیجه پژوهشهای خود را در مجله‌های شرق‌شناسی یا ایران‌شناسی که به یکی از زبانهای اروپایی منتشر می‌گردد، چاپ می‌کنند، ولی برای نشر مقالات محققان ایرانی درباره زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایران تقریبا مجله‌ای به زبان فارسی وجود ندارد،و این خود غبنی بزرگ است.اینک «ایران نامه» انجام این مهم را، در حد مقدرت و توانایی، بعهده گرفته است.
البته این اولین بار نیست که ایرانیان در خارج از وطن خود قلم به دست می‌گیرند و به نشر روزنامه و مجله دست می‌زنند. به یاد بیاوریم پیشاهنگان نامداری را که در حدود یک قرن پیش، در عصر سیاه استبداد، روزنامه‌های سیاسی اختر، قانون، حکمت و حبل‌المتین را در استانبول، لندن، قاهره و کلکته به زبان فارسی چاپ کردند و سالیان دراز برای برقراری حکومت قانون در ایران قلم زدند. و نیز به یاد بیاوریم تنی چند از دانشمندان وطن‌پرستی را که در اوضاع آشفته ایران در جنگ جهانی اول، در برلن گرد آمدند و چند سال روزنامه کاوه سیاسی را منتشر ساختند و پس از جنگ نیز کار با ارزش خود را در دوره جدید کاوه به تحقیقات ادبی و تاریخی محدود کردند. امروز نیز وظیفه هر «ایرانی» است که مشعل زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایران را در خارج از مرزهای ایران فروزان نگاه بدارد. در این راه دانشمندان و محققان ایران که مدافعان راستین زبان و ادب فارسی و فرهنگ و تمدن ایران‌اند وظیفه‌ای سترگ بعهده دارند، و آن ادامه پژوهش و تتبع درباره گذشته پرافتخار ایران است. اگر «ایران نامه» بتواند در نشر این‌گونه تحقیقات ارجمند دانشمندان و پژوهندگان ایرانی گامی برآرد، موجب مباهات مسؤولان آن است.
«ایران‌نامه» مجله‌ای است فصلی که از طرف «بنیاد مطالعات ایران»منتشر می‌گردد. این مجله به چاپ و نشر مقالات تحقیقی در زمینه زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایران، به معنای عام آن، اختصاص دارد.خلاصه هریک از مقالات فارسی به زبان انگلیسی در مجله چاپ می‌شود تا مجله برای خارجیان ناآشنا به زبان فارسی نیز قابل استفاده باشد. با آن‌که هدف اساسی از نشر «ایران نامه» چاپ مقاله‌های تحقیقی دانمشندان و پژوهشگران ایرانی به زبان فارسی است، چنانچه دانشمندان خارجی هم مقاله‌هایی به زبانهای فرانسه یا انگلیسی در زمینه‌های مورد علاقه این مجله برای ما بفرستند، این‌گونه مقاله‌ها را نیز در شماره‌های عادی مجله، یا در هر سال در شماره‌ای جداگانه چاپ می‌کنیم. بعلاوه از شماره بعد، در زیر نظر آقای حشمت مؤید استاد دانشگاه شیکاگو، صفحاتی از ایران نامه به بررسی اهم کتابهایی که در زمینه تحقیقات ایران‌شناسی در جهان منتشر می‌گردد اختصاص خواهد یافت.از طرف دیگر چون بخوبی آگاهیم که نشر چنین مجله‌ای، در سرزمینی بیگانه و با محدودیت‌های زیاد،با نقائص بسیار همراه خواهد بود، از هم اکنون چشم به راه راهنمایی صاحب‌نظرانیم.
و بدین ترتیب صفحات «ایران‌نامه» برای نشر مقالات تحقیقی درباره زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایران در اختیار محققان ایرانی و خارجی است.
