فهرست

بخش فارسی سیمای زن در آثار شفیعی كدكنی بنفشه حجازی ویژگی‌های تعیین‌كننده در كار شفیعی كدكنی و نگاهی به موسیقی شعر او اردشیر لطفعلیان نگاهی به موسیقی شعر نوشته  محمدرضا شفیعی كدكنی مسعود صابری‌نیا تجزیه و تحلیل نشانه‌معناشناسی شعر “حلاج” شفیعی‌ كدكنی سعید حسام‌پور و امیر مهرابی بن‌مایه‌های اجتماعی‌ـ سیاسی و نمادهای آن در هزاره دوم آهوی […]

سیمای زن در آثار شفیعی کدکنی

  در مسیر تحقیق و تألیف زنان مؤدب ایران: تاریخ شعر و ادب زنان ایران‌زمین از آغاز تا 1320، به مقالۀ ”تخلّص“ اثر خامۀ دکتر شفیعی کدکنی دست یافتم. بسیار خوشه چیدم، اما از زن نشان ندیدم؛ مقاله‌ای نسبتاً جامع که جنس‌زدایی شده بود. بررسی جایگاه مردان فعال در عرصۀ فرهنگ و ادب، نه از […]

ویژگی‌های تعیین‌کننده در کار شفیعی کدکنی و نگاهی به موسیقی شعر او

ظهور محمدرضا شفیعی کدکنی در عرصۀ ادب معاصر فارسی به عنوان شاعر، استاد دانشگاه و پژوهشگر رویدادی فرخنده است. او از دو دهه پیش از انقلاب تا کنون کارنامۀ بسیار درخشان و منحصر به فردی در هر سه زمینه ارائه کرده است و در هر راهی که گام نهاده دستاوردهایی ماندنی از خود به جای […]

نگاهی به موسیقی شعر نوشتۀ محمدرضا شفیعی کدکنی

چند سال پیش که در زمینۀ تأثیر موسیقی بر اشعار مولانا جلال‌الدین تحقیق می‌کردم، بخت یار شد و کتاب موسیقی شعر، نوشتۀ محمدرضا شفیعی کدکنی، به دستم رسید. این کتاب یکی از پرارزش‌ترین کتاب‌هایی است که دربارۀ موسیقی و شعر و رابطۀ آن دو با یکدیگر نوشته شده است. تسلط بی‌مانند شفیعی کدکنی بر ادبیات […]

تجزیه و تحلیل نشانه‌معناشناسی شعر “حلاج” شفیعی‌کدکنی

نشانه‌معناشناسی گفتمان از رهیافت‌های نو در نقد ادبی است که در ادب فارسی کمتر از دیگر نقدها به آن توجه شده‌ است. این رویکرد جدید که با دانش‌های نشانه‌شناسی، زبان‌شناسی، تحلیل گفتمان، پدیدارشناسیی، انسان‌شناسی، مطالعات فرهنگی و معناشناسی در تعامل است، برای تجزیه و تحلیل متون و همچنین فهم چگونگی تولید و دریافت معنا اهمیت […]

بن‌مایه‌های اجتماعی‌ـ سیاسی و نمادهای آن در هزارۀ دوم آهوی کوهی

شکست‌های پیاپی ملت ایران در راه رسیدن به آزادی و عدالت اجتماعی، از انقلاب مشروطه به بعد، بر دیدگاه شاعران و نویسندگان تأثیر فراوانی گذاشته است. آنها امید فراوانی به بهبود اوضاع و رسیدن به آرمان‌های آزادی‌خواهانه داشتند، اما تجربه‌های متعدد اجتماعی و شخصی باعث شد که دچار اندوه، یأس، تنهایی، حس بیگانگی و دورافتادگی […]

بازخوانی و بررسی آیینه‌ای برای صداها

محمدرضا شفیعی کدکنی [1] ازجمله چهره‌های شاخص و پرآوازۀ شعر و ادب روزگار ما و بی‌نیاز از معرفی است. دانش‌اندوزی او از آغاز در حوزۀ علمیه بود و پس از فراگرفتن علوم حوزوی تا سطوح بالا، در سال 1345 به دانشگاه مشهد پا گذاشت و پس از دریافت دانشنامۀ لیسانس در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی برای […]

موهبت تداعی معانی در کار تحقیق

برخورداری از موهبت تداعی معانی در کار تحقیق -که حاصل قوت حافظه و تیزهوشی و حضور ذهن است- در میان معاصران ما، به گمان من، پس از بدیع‌الزمان فروزانفر نصیب شفیعی کدکنی شده است. شاید توضیح ماهیت این موهبت با این دو مثال روشن شود: یادداشتی در کتاب زبان شعر در نثر صوفیه آمده است […]

سرچشمه‌های تصوف آناتولی

تاریخ [1]تصوف در آناتولی موضوعی حقیقتاً گسترده است. اگر تصوف آناتولی را به نحو موسّع تعریف کنیم تا کل تفکر و رفتار صوفیانۀ همۀ مردمان شهرنشین، روستایی و کوچ­نشین آناتولی را در بر بگیرد، ابعاد زمانی و مکانی این موضوع به راستی بی­حد است. از سوی دیگر، اگر تمرکز تا حد زیادی محدود شود، به نحوی […]

مطالعات کُردشناسی در ایران: مروری بر موضوعات و رهیافت‌ها

مسایل و مباحث سیاسی و تاریخی پیرامون ”کُردها“[1] در خاورمیانه در خلال قرن اخیر به­ صورت کل و مشخصاً در چند سال گذشته از جایگاه ویژه‏ای برخوردار بوده است. این جایگاه چه از حیث ژئوپولتیک و چه از بُعد علمی-دانشگاهی زمینه‏ای برای تولید ادبیات نظری و پژوهشی وسیع دربارۀ کُردها فراهم آورده است. با این […]

پیوند پارسی: واو عطف

چو آب می‌رود این پارسی به قوت طبع نه مَرکبی‌ست که از وی سَبَق بَرد تازی سعدی1 امروزه در زبان فارسی دو معادل برای واژۀ انگلیسی and یا فرانسوی et وجود دارد، یکی ”وَ“ در نوشتار و گفتار رسمی و دیگری ”اَُ“ در گفتار غیررسمی و خودمانی. ولی در گذشته چنین نبود. از یک سو […]

امیرپرویز پویان از چشم باقر پرهام

امیرپرویز پویان از چهره‌های برجستۀ جنبش چپ نوین ایران است. به سال ۱۳۲۵ در تهران به جهان چشم گشود، در خانواده‌ای میان‌حال و نیمه‌­متجدد. پدرش کارمند دولت بود که در سال ۱۳۲۹ به مشهد منتقل شد. امیرپرویز دبستان و دبیرستان را در این شهر‌ گذراند. در نوجوانی به اسلام سیاسی گروید و چندی با ”کانون […]

روایت تصویری نبرد کربلا در عصر قاجار: آمیزه‌ای از دو رویکرد هنر تاریخی و انسان شناسی

The Battle of Karbalāʾ[1] (61ah/680ad) has long been regarded as a pivotal event in the formation of the Twelver Shiʿah tradition. The tragedy of the battle is fundamental, even today, to the Twelver Shiʿah identity. A number of commemoration rituals are associated with Karbalāʾ and many involve the narration of stories associated with the battle. […]